Çerkes edebiyatının en yetenekli şairlerinden Balk’er Fowset, 1932 yılında Kabardey’in Bakhsan bölgesinde Kışpek köyünde doğdu, 2009 yılında aramızdan ayrıldı. Bu vesileyle kendisine Allah’tan rahmet dilerim.
Kabardey’de yayınlanan Adıge psal’e gazetesinde paylaşılan bir anekdot nasıl yetenekli bir şair olduğu ve Adıgebzeye olan hakimiyeti hakkında bir fikir verir aslında…
Henüz 5-6 yaşındayken şiirlerini oluşturmaya başlayan Fowset bir gün doğduğu köy Kışpek’teki köy okuluna gider ve öğretmene okula başlamak istediğini söyler…
Öğretmen yaşını sorar… Aldığı cevapla daha küçüksün evladım der öğretmen… Seneye başlayabilirsin okula…
Fowset bunun üstüne ardı ardına bazı şiirler okumaya başlar Çerkesce… Öğretmen o güne kadar hiç duymadığı bu şiirlerin şairini sorar…
Benim der minik Fovset… Ki henüz okuma yazma bilmiyorum… Müsade ederseniz onu da öğreneceğim..
Marx, Kapital’de işçilerin dünya genelinde yaşadığı sıkıntılardan bahsederken eserinin bir bölümünde “farklı ülkelerde yaşıyorlar” diye bu sıkıntılara duyarsız kalınmamasını anlatır ve
“De te fabula narratur!” der paragrafı bitirirken
“Senin hikayeni anlatıyorlar!”
Balk’er Fowset biz vatanından uzak düşmüş Çerkesler’in halet-i ruhiyesini çok güzel tasvir eden bu enfes şiirinde bizim hikayemizi anlatıyor aslında.
Çeviri amatörcedir. Hiç bir iddia taşımaz. Altta orjinal Adıgebze metin de yer almaktadır kril alfabesi pratiği yapmak veya orjinalinden okumak isteyenler için.
yabancı baharlarda, beyaz çiçekler açıyorum
yabancı diyarlarda, bir yabancı gibi duruyorum
yabancı gökyüzü gürleyip duruyor üstümde
yabancı insanlar arasında bir yabancı gibi yaşıyorum
nefes alırken bile çekiniyorum
sanki havayı bile ödünç vermekteler
yediğim her şey tatsız tuzsuz
sensizlik omuzlarımda katlanılmaz yük
hangi yüze baksam, sanki bana yabancı
gözüme çarpansa içler acısı halimiz
Ah vatanım, zor iştir seni sevebilmek
Aklıma düştükçe sen, gözyaşlarımı tutamaz oluyorum
Ah benim güzel vatanım ne de uzağız birbirimize
Söylesene, bu gözler seni ne zaman görecek
Şimdi ölsem, kapanmaz ki göz kapaklarım
Çünkü bilirim, yaban ellerde gömerler beni
El salla da çağır beni güzel vatanım
Sen ki hayatımın ışığı, sen ki nefesim
Yaban ellerde tek umudum
Ve ben yüreğim çarpmaya devam ettikçe
sana doğru koşmaya devam edeceğim
————————-
Хамэ гъатхэм хужьу сыдогъагъэ,
Хамэ щ1ылъэм сыхамэу сытетщ.
Хамэ уафэр си щхьэм къыщогъуагъуэ,
Хамэ ц1ыхухэм сыхамэу сахэтщ.
Сышынапэу мыбы сыщобауэ,
Сф1ощ1 хьэуари щ1ыхуэуэ къызат.
Сф1ощ1ыр сшхыри мывэ ущэбауэ,
Абы хьэлъэу си пкъыр икъузауэ.
Сызы1уплъэ нэгухэр хамэ защ1эщ,
Щ1алъагъуэр си нит1ми арагъэнщ.
О, си хэку, уи лъагъуныгъэр гуащ1эщ,
Сигу укъэк1ым, нэпск1э зызогъэнщ1.
Сыту успэ1эщ1э, си хэку лъап1э!
Дапщэщ, си псэ, сынып1уплъэжын?
Нобэ сыл1эм, къехынкъым си нап1э,
Хамэ хэку хъум сыщыщ1алъхьэжын.
1э къысхуэщ1и сышэж, си хэку лъап1э!
О, си гъащ1эм и хьэуа, и нэху!
Уэ хамэщ1ым ущызигугъап1эщ –
Пхуэпхъэрынущ мы си гур къеуэху.